Олай дейтініміз, алақандай Атыраудағы бір ғана Мақат балалар өнер мектебінен еліміздің атын Еуропа мен Америкаға танытқан талай талант иелері түлеп ұшты. Сол игі үрдіс бүгінде жарасымды жалғасын тауып жатыр...
Біз бұл жолы бала болса да үлкен өнерге қанат қағып, Алматыдан арнайы шақырту алып отырған өнерпаз Нұрмұхамбет Айтбай туралы әңгіме өрбітпекпіз. Қазір ол аталған өнер мектебінің төртінші сыныбында оқиды. Алғашқыда 2020 жылы тек күйсандық мамандығы бойынша мектепке қабылданған жас дарын иесі кейін өз бетімен бірнеше аспапты меңгеріп алған екен.
«Мен өнерлі отбасында дүниеге келдім. Әкем кезінде домбыра шерткен, анам – кәсіби биші. Ал, қарындасым домбырада, інім сырнайда ойнайды. Бастапқыда күйсандыққа қызықтым, көп ұзамай домбыра мен шертерді де меңгеріп алдым. Маған, әсіресе, домбырада ойнау таңғажайып сезім сыйлайды. Әр саусағым қажетті пернеге нық тиген кезде бойымды керемет күй билейді. Оны қарапайым сөзбен айтып жеткізу мүмкін емес. Осының өзі халқымыздың өмірінде ойып орын алатын аспаптың қаншалықты құнды құрал екенін айқын аңғартып тұрғандай» дейді кейіпкеріміздің өзі.
Расымен де, домбыра – аспаптардың төресі. Сірә, «нағыз қазақ – қазақ емес, нағыз қазақ – домбыра» деген сөз бекер айтылмаса керек. Тіпті, 2018 жылы еліміздің тұңғыш президентінің жарлығымен шілденің бірінші жексенбісі – арнайы Ұлттық домбыра күні болып та бекітілді. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлының өзі: «Көне дәуірден жеткен бұл аспап халқымыздың болмыс-бітімін, салт-дәстүрі мен мәдениетін айшықтайды. Рухымызды көтеріп, мерейімізді өсірген домбыра асыл мұрамызға, ұлттың символына айналды. Біз оны жан-жақты дәріптей береміз» деп көпшілікті ұлттық аспапты ұлықтауға шақырып отыр емес пе?!
Бір қызығы, «толқыннан толқын туады, толқынды толқын қуады» демекші, Нұрмұхамбеттің анасы Әсем Ерімова да баласы тәлім алатын өнер ұясында хореограф болып еңбек етеді. Ол ұлына қай өнер саласын таңдау қажеттігін айтпаған, мұны өз еркіне қалдырған. Себебі, адам жүрек қалауымен өмір сүруі керек деп санайды.
«Мен оның кішкентай кезінде дауыстап ән айтатынын байқап, оның болашақта өнер жолын қуатынын түсіндім. Сөйтіп, өзі де өнер мектебіне фортепиано мамандығы бойынша қабылданып, оны аз уақытта жоғары деңгейде меңгеріп алды. Ол ұстазы тапсырма ретінде берген шығармаларды орындауды ғана үйреніп қоймай, өзі қосымша ізденгенді жөн санады. Ғаламторға кіріп, «ютуб» және басқа да әлеуметтік желі мен парақшаларды қарап, онлайн сабақтарға қатысты. Күнделікті шығармалардан бөлек классикалық күрделі туындыларды орындауға асықты. Осылайша, әлемдік музыка тарихындағы ұлы композитор Бетховеннің шығармаларын орындай бастады. Бұған мұғалімі де таңырқап, түрлі конкурстарға қатыстырып, бағыт-бағдар беріп отырды» дейді ол.
Ақыры, талап пен таланттың тұлпарын кезек-кезек мінген жас дарын сан байқауда талай топ жарып, аудан абыройын асқақтатумен келеді. Бір емес, бірнеше ұлттық аспаптың құлағында еркін ойнайтын ол бүгінде өнер мектебі жанынан құрылған балалар оркестрінде өнер көрсетеді. Нұрмұхамбет қазір бір шығарманы бір күнде игеріп алатындай дәрежеге жеткен. Мұны Мақат балалар өнер мектебі директорының оқу ісі жөніндегі орынбасары Зарина Дүйсенова да растайды.
«Өнер адамдары әдетте арық сөйлеп, семіз шығады ғой. Яғни, өзінің қолынан не келетінін құр сөзбен емес, іспен көрсетіп жатады. Дәл осындай қасиетті біз шәкіртіміз Нұрмұхамбеттің де бойынан байқаймыз. Оның муызыканы айна-қатесіз дәл қабылдауы, оны тыңдарманға шебер жеткізуі – өте тамаша! Оны елден ерекшелеп тұратын тағы бір қасиеті – үлгілі тәртібі мен сабақ үлгерімі. Ол үлкенді сыйлап, кішіні қамқорлай біледі. Жүріс-тұрысы мен киім киісіне қарап-ақ қаншалықты ұқыпты, мәдениетті екенін көруге болады. Ал, әдепті қылығы мен жұмсақ мінезіне жан сүйсінеді. Әрі, өте ақылды және тапқыр бала. Өз уақытын өте тиімді пайдаланады. Мектепке бір минут кешікпестен келеді. Шамадан тыс көп дайындалады. Бойындағы дарыны мен біліміне тоқмейілсіп қалмай, оны одан әрі дамытуға ұмтылады. Қашан көрсек те, үнемі ізденіс үстінде жүреді. Сондай-ақ, есте сақтау қабілеті де жоғары деңгейде. Әсіресе, қажетті ноталарды тез ұғып алады және ешқашан ұмытпайды» дейді ол.
Бүгінгі таңда өнер саласындағы ең үлкен мектептердің бірі де бірегейі, бұл – Алматы қаласында орналасқан Ахмет Жұбанов атындағы дарынды балаларға арналған мектеп-лицей. Аталған өнер-білім ұясының басшысы Нұркен Әшіров өткен жылы ауданға арнайы келіп, өнерлі өрендерді өз мектебіне қабылдаған болатын. Еліміздің ең талантты балалары білім алатын мектепке түсу оңай емес. Бұл ретте, баланың нотаны ғана білуі аздық етеді. Сонымен қатар, оның есте сақтау қабілеті, ырғақты сезіне білуі, музыка арқылы тыңдарманмен тілдесе алуы және басқа да қосымша мүмкіндіктері ескеріледі. Міне, осындай сүрлеуі сан сынақтан біздің Нұрмұхамбет те сүрінбей өтіпті. Арманын айға білеп, үлкен өнерге жолдама алған мұзбалақтың қайтпас мінезі мен ерекше еңбексүйгіш қасиеті оны осындай жоғары дәрежеге жеткізіп отыр. Енді ол ақ шашты Алатау бөктеріндегі ару Алматыға арман қуып аттанып кетуге дайын-ақ тұр.
«Әкесі құқық қорғау органдарында полиция қызметкері болып еңбек етеді. Сондықтан тәртіп пен тәрбиеге қатты көңіл бөледі. Балаларын да үйде ұстап отырғысы келмейді. Әрқайсысы кетігін тауып дүниеге кірпіш болып қаланғанын қалайды. Тіпті, өзі секілді полицей болса деп те ойлап қояды. Бірақ, отбасымыз түгел бас қосып, ақылдаса келе баланың өнеріне балта шаппай, керісінше, одан әрі дамыту қажет деп шештік. Оның үстіне, ұлымның өзі де Алматыға барып, білім-білігін шыңдағысы келетінін айтады. Бір жағынан, бұл үшін атақты өнер меткеп-лицейінде барлық жағдай жасалған. Тіпті, жатақханасына дейін тегін беріледі. Соның өзі дарынды балаларды еріксіз өзіне елітіп тұрғандай» дейді кейіпкеріміздің анасы.
...Иә, «өнерліге өріс кең» дейді халық даналығы. Олай болса, бүгінгі әңгімемізге арқау болған жас таланттың таудай талабына нұр жаусын деп тілейік. Күндердің бір күнінде Нұрмұхамбет «Мақаттан шыққан Моцарт» атанып жатса, түк таңқалмасымыз анық. Ендеше, өнерің өрге жүзсін, жас өрен!
