«Әсіресе мұнай-газ саласындағы кәсіпорындар қоршаған ортаны емес, алдымен табыс табуды ойлайды. Бірақ, қоғам үшін қоршаған ортаның тазалығы, жұтар ауаның жұпар болғаны қажет. Біздің көздеген мақсатымыз – Атырауды жасыл қалаға айналдыру» дейді «Атамекен Эко» қоғамдық қорының директоры Арман Хайруллин.
Осы орайда ол қала аумағында саябақ ашу идеясын көтеріп, биыл 1000 көшет егуге ұйытқы болды. Коронавирус пандемиясы өршіген тұста волонтерлікпен айналысқан қоғам белсендісі ҚазАқпарат тілшісінің сауалдарына жауап берді.
– Арман Ғабидоллаұлы, 1000 көшет егілген саябақ ашу идеясы неден туындады?
– Мен де Атырауда туып-өстім. Осы қаланың ауасын жұтып, суын ішкен тұрғындардың бірімін. Сол себептен, Атыраудың өркениет талабымен өсіп-өркендегенін, қоршаған ортасы таза болғанын қалаймын. Бірақ, өкінішке қарай, шын мәнінде қаланың ауасы таза емес. Былайша айтқанда, тал-терегі аз, ауасы ластанған қалаға айналды. Бұрын Атырауда 100-ге жуық саябақ болған. Ал, саябақтарда өсетін тал-теректер ауаға оттегі бөлетіні баршаған мәлім. Солай десек те, қалада ауқымды көшет егу қолға алынбай келеді. Рас, жыл сайын сенбіліктерде көшеттер егіледі. Бірақ, одан тамыр жайып, өсіп тұрған жасыл желек тым аз. Міне, осындай себептер арнайы саябақ ашып, 1000 көшет егуді идеясын көтеруге түрткі болды. Осы мақсатта Атырау қаласының әкімдігінен 10,5 гектар жер алқабын сұрадық. «Балықшы» шағын ауданынан жер учаскесі бөлініп, жергілікті әкімдік, мұнай-газ саласындағы кәсіпорын басшыларының қатысуымен «Отбасы» саябағы ашылды. Оған 1000 көшет егілді. Оның ішінде 380 жеміс ағашының көшеті бар. Бұл көшеттерді Алматыдан Атырау қаласының биылғы 380 жылдығына орай арнайы алдырдық. Енді алдағы жылы осы саябақта 1000 жеміс ағашының көшетін егуді жоспарлап отырмыз.
– Саябақ ашу идеясы мұнымен тоқтап қалмайтын шығар...
– Әрине, саябақ ашуды жалғастыра береміз. «Жұмыскер» елді мекенінде Жайық өзенінің жағасынан парк ашатын ойымыз бар. Оған 2 гектар жер сұрап, қалалық әкімшілікке ұсыныс бердік.
– Коронавирус пандемиясының бірінші толқынында провизорлық орталық ашуға ұйытқы болғаныңды естіп едік...
– Иә, сол кезде Атыраудағы ахуал тым ауыр еді. Коронавирус инфекциясы өршіп, өңір «қызыл» аймаққа енді. Қос өкпесі қысылып, бір жұтым ауаға зар болған науқастарға ауруханалардан орын жетпеді. Оның үстіне дәрі-дәрмек тапшылығы туындады. Рас, дәрігерлер қолдан келген көмегін беруден тартынған жоқ. Ел-жұрт қиналып жатқанда, біз де қол қусырып отыруды жөн көрмедік. Меценат азаматтармен ақылдасып, провизорлық орталық ашуға бекіндік. Біздің бұл ойымызға жергілікті меценат Махмут Мералиев қолдау білдіріп, өзінің жеке ғимаратын босатып берді. Оның бірінші қабатынан күндізгі стационар, екінші қабатынан провизорлық орталық аштық. Орталықты «Жанға дауа» деп атап, тегін интернет, таза су, медициналық қорғаныш құралдарымен қамтыдық. Ғимараттың дәлізіне табиғаттың әсем көріністері бейнеленген картиналарды іліп қойдық. Себебі, «Жанға дауа» деген атына сай күндізгі стационарға келетін, провизорлық орталықта жатып ем алатын науқастардың жанына дауа болатын қолайлы жағдай қалыптастыруды көздедік.
– Қауіпті індет қоршаған орта тазалығына байланысты идеяларыңды іске асыруға кедергі болмады ма?
– Олай деп айта алмаймын. Өйткені, біз санитралық талаптарды сақтай отырып, «Таза пикник» жобасымен Жайық өзенінің жағалауын тазалауды қолға алдық. Бұл – әрі сенбілік, әрі демалыс. Бұрынғыдай тек сенбілікке шақырсақ, тұрғындардың, әсіресе, жастардың тарапынан белсенділіктің төмен болатынын байқадық. Сондықтан, өз замандастарымыздың қоршаған ортаны таза ұстауға ынтасын ояту үшін «Таза пикник» жобасын ұйымдастырдық. Алдымен, бұл іс-шара Жайық өзенінің Алмалы елді мекені тұсындағы жағалауында өтті. Сол жерден 6 КамАЗ көлігіне тиелген қоқыс шығарылды. Кейіннен мұндай пикник «Балықшы» шағын ауданында ұйымдастырылды. Әр іс-шара сайын 400-ден 500-ге дейін адам жиналды. Әрине, біз оларға медициналық маска, қолғап, күрек, өзге де құралдарды, түскі асты тегін бердік. Акцияға қатысушыларды арнайы көлікпен тасымалдадық. Олардың тек табиғат аясын қоқыстан тазартып қана қоймай, көңілді демалуына жағдай жасадық.
– Арман Ғабидоллаұлы, 2021 жыл – экология жылы болып жарияланса деген ұсыныс айтып жүрсің. Бұған негіз бар ма?
– Бұған мынадай себептерді алға тарта аламын. Біріншіден, еліміздің картасында «сау» жер аз. Мұнай өндірілетін өңірлердің бәрінде экология мәселесі өткір тұр. Көмір өндірілетін өңірлерде де осындай жайт туындап отыр. Батыс аймақтағы Жайық, Ойыл, Жем секілді өзендердің арнасы тартылып барады. Бұл экологиялық апат тудыруы мүмкін. Екіншіден, тұрғындардың экологиялық сауаты төмендеді деуге болады. Оған себеп – қоршаған ортаға тағылық көзқарастың қалыптасуы. Жазиралы қазақ даласының сәні болған ақбөкендерді атып, қырып жатырмыз. Каспийдің табиғи байлығы саналатын бекіре тұқымдас балықтар мен итбалықты аулау тыйылар емес. Алматы секілді секілді үлкен қалаларда тал-теректер оталып жатыр. Міне, осының бәрі Экологиялық кодекстің талабын орындау арқылы жақсаратын шығар деген үміт бар. Қазір әр өңірде экологияны жақсартудың жол картасы жасақталды. Ал, жаңа кодекс талабының орындалуына, жол картасының іске асырылуына ықпал ету үшін алдағы жылды экология жылы деп жарияласақ, қоршаған ортаға деген теріс көзқарастан арылуымызға себеп болар еді.
