RSS лента

Атыраулық жас ғалым экологиялық ахуалға алаңдаулы...

Автор фото: Turan Times

Атырауда Мейіржан Жұмағали есімді жас дарын тұрады. Қазір экология бағытындағы ғылыми ізденіс үстінде жүр. Сондай-ақ, оның медиажурналистика саласында да еңбектері бар. Небәрі 10-сыныпта оқитын сегіз қырлы, бір сырлы оқушының қарым-қабілетіне біз де қайран қалғанбыз, деп хабарлайды Turantimes.kz тілшісі.

Ол 2006 жылы 7 ақпанда Атырау қаласында дүниеге келген. Кішкентайынан білімге құмар, білуге құштар болып өскен екен. Қазір осындағы Исатай Тайманов атындағы №27 мектептің 10-сыныбында оқиды.


Сабақ беріп жүрген ұстаздары оны алғыр да зерек шәкірт ретінде таниды. Өйткені, білім ұясында өтетін түрлі сайыстар мен пәндік олимпиадаларға қалмай қатысатын ол жоғары нәтиже көрсетумен келеді. Сол үшін де мектеп басшылығы тарапынан талай марапат пен алғысқа бөленіп жүр. Атап айтқанда, бастауыш сыныпта үздік оқығаны үшін марапатталған. Басқа да мәдени-танымдық шараларда топ жарып, мектеп абыройын асқақтатуда.


Мейіржан Ерғалиұлы 2018 жылдан бастап ғылыми жұмыстармен айналысуға ден қойды. Сол жылы «Nio.kz» республикалық ұлттық интернет олимпиадасында информатика пәні бойынша бақ сынап, жүлделі екінші орынға ие болды. Сол сияқты, 2019 жылы республика бойынша өткен дәстүрлі пән олимпиадасына физика пәнінен қатысып, тағы да екінші орын алды.


Сондай-ақ, биылғы республикалық пәндік олимпиаданың алғашқы кезеңінде химия пәні бойынша жүлделі орынға қол жеткізді. Осы жылы 30 қараша мен 5 желтоқсан аралығында өткен «Ақбота» зияткерлік олимпиадасына белсенді қатысқаны үшін «Дарын» республикалық ғылыми-тәжірибелік орталығының басшысы Тимур Нұркешовтің қолынан екі мәрте диплом иеленді.


Бүгінде дарынды оқушы Атырау қаласының экологиялық ахуалына айрықша алаңдаушылық білдіріп, жергілікті табиғат ерекшеліктерін бақылау бағытында жан-жақты зерттеу жұмыстарын жүргізуде. Бұдан бөлек, Мейіржан Жұмағалидың қоғамға ой салар сараптамалық мақалалары жергілікті «Атырау» газеті мен Atr.kz, Depti.kz және республикалық TuranTimes.kz сайттарында тұрақты түрде жарияланып отырады. 


Осы орайда, біз жас ғалымды сөзге тарттық...


– Мен Қаныш Сәтбаевтай ұлы тұлғаны үлгі тұтамын,  - деп бастады әңгімесін Мейіржан. – Біз жеріміздің үсті кең, асты кен екенін мектеп қабырғасында оқып жатқан география пәнінен жақсы білеміз. Кең деп Атыраудан Алтайға созылған дархан даланы айтып отырмын. Ал, кен дейтінім – өзіміз тұрып жатқан Атыраудың астындағы «қара алтын» қамбасы. Міне, кеше мал бағудан көз ашпаған қазақ бүгін сол мұнаймен шырайланып отыр.


Айтқым келгені, мен екінші мыңжылдықта дүниеге келген ұрпақпын. Бүгінде Тәуелсіздігіміздің 30 жылдығын тойлап отырған бақытты жанмын. Не жеймін, не киемін деп басымды ауыртпаймын. Тамағым тоқ, көйлегім көк, уайымым жоқ. Неге? Себебі, шүкір, еліміздің экономикасы тұрақты. Іздегенге білім де, жұмыс та, басқасы да бар. Осының бәрі айналып келгенде мұнайшылардың арқасы болар деген ой туады. Өйткені, еліміз өндіріп отырған ең басты өнім – мұнай ғой.


Бірақ, белгілі жазушы Медеу Сәрсекенің «Қаныш Сәтбаев» атты роман-эссесінде айтылған деректерге сүйенсек, мұнайшылардан да маңызды мамандық иелері бар екен. Олар – геологтар. Солар жер астын барлап, әлгі мұнайдың қайда жатқанын анықтайды. Анықтап қана қоймай, оны алудың түрлі тәсілдерін де табады.


Мен ғаламтордағы «ютуб» желісіне жүктелген ғылыми-танымдық бейнебағдарламаларды көп көремін. Солардың бірінде мұнайды табу да, алу да алғашқыда оңай болмағаны айтылады. Біріншіден, геолог ғалымдар жетпесе, екіншіден, техника әлі таңқалдырып үлгермеген. Осындай уақытта Қаныш Сәтбаевтай ғұламаның ғылымға араласуы ел тарихындағы елеулі оқиға болған шығар деп ойлаймын.


Мен ұлтшыл емеспін. Әйтсе де, Қаныш Имантайұлының қазақ ұлтынан болғаны ұлтжандылық сезімін одан сайын арттыра түскендей. Ендеше, индустриялық дамудың даңғыл жолын салған ұлы тұлғаға мен де еліктеп өсіп келемін. Қазақтың қарапайым баласы осындай биік белеске көтерілсе, мен де  одан үлгі-өнеге алуым керек қой! Мен де елімнің келешегіне кірпіш болып қаланғым келеді. Сол үшін де қазір ғылыми еңбек пен ізденіс үстінде жүрмін. Қаныш атамыз секілді қоғам дамуына үлкен үлес қосуды көздеймін. Әсіресе, қазір өте өзекті болып отырған медицина мен экология саласында жұртты таңқылдырар тың жаңалықтар ашуды армандаймын.


Қаныш Сәтбаев тек оқымысты ғана емес, сондай-ақ, ұтқыр ұйымдастырушы болған. Геология саласынан басқа да әлеуметтік маңызды мәселелерді шешуге атсалысқан. Мемлекет және қоғам қайраткері, ұлт жанашыры ретінде халқының сүйікті ұлына айналған. Осыдан артық өмірде қандай жетістік болуы мүмкін?!


Бір қызығы, ғалымның әкесі Имантай Сәтбаев та ауыз әдебиеті мен туған өлке тарихын терең білген екен. Тіпті, түркітектес және шығыс елдерінің әдебиетін де жақсы меңгерген. Ол қазақтың тұңғыш ғалымы Шоқан Уәлихановқа зор құрметпен қарап, әкесі Шыңғыспен жақын сыйласыпты.


Қаныш Сәтбаев анасы бес жасында өмірден өткен соң, әкесінің бәйбішесі Нұрым Тасболатқызының тәрбиесінде болған. Бала Қаныш жастайынан зерек болып өскен. Молда мен ауыл мектебінен хат танып, талай оқу орнын тәмамдаған. Ол еңбек жолында мұғалім де, тіпті, халық судьясы да болған.


Бір өкініштісі, Қаныш Имантайұлының үш ағасы (бірі – туған бауыры, екіншісі – немере ағасы) саяси қуғын-сүргінге ұшырап, болашақ ғалымның қабырғасын қайыстырған. Сөйтіп, ерте есейген Қаныш Имантайұлы өзінің ғана емес, елінің де болашағын ойлай бастапты. Иә, белгілі тұлғалардың өмірбаянына қарап отырып, осынау атақ пен абыройдың аспаннан жаумайтынын түсінесің. Яғни, тынымсыз тіршілік пен еселі еңбек қана жеңіске жеткізіп, жемісін жегізеді. Мен осындай ой түйдім.


Оставить комментарий
Последние новости